De Laakkerk aan de Isingstraat heeft na de brand in 1964 een modernistische kerktoren gekregen. Een Haags monument met de bijnaam de Kolenkit. Niet de bekende torenspits, maar een langgerekt lessenaardak. Tegen de bakstenen rechthoeken aan de buitenzijde heeft de architect Frans van Hoeken aan de binnenzijde een golvend houten plafond geplaatst wat vloeiend overgaat in de hoofdwand van de kerkzaal. Voor deze organische wand staat een preekstoel van kapot en kaal lamineer weg te kijken van de twintig rijen massief houten banken strak in het gelid. Deze stare down duurde nu al sinds 1967. Op oude foto's die een buurtbewoner mij toont is een massief spreekgestoelte te zien die boven de kerkzaal uittorent waarop de voorganger staat met opgeven arm. Alles is gerenoveerd na de brand in 1964 op het katheder na.
Ik ben gevraagd om in samenwerking met de schilder de kerkbanken te restaureren. De banken zijn op veel plaatsen aan de bovenzijde gescheurd en na jaren van zondagse verveling zijn er, naast kauwgom, links en rechts beschadigingen ontstaan. Een monnikenklus op een mooie locatie.
De schilder schuurt de gebeitste kerkbanken en de opdrachtgevers zijn verrassend door het prachtige blanke hout van de banken. Nu lijkt alleen de kansel nog losser in zijn lamineer te zitten. Die morgen had de schilder drie drie meter lange kerkbanken ontdekt die ongebruikt achter een gordijn stonden. Ik stel voor een preekstoel te maken van het hout van de drie ongebruikte banken. De opdrachtgevers worden nieuwsgierig en ik krijg de opdracht om een ontwerp te maken. Een uitdaging om het verhaal van de renovatie af te maken door de ontbrekende stoel te creëren.
Bij het ontwerpen heb ik de geschiedenis onderzocht van de preekstoel of 'the pulpit' zoals de engelstalige opdrachtgever het noemt. Naast dit historisch perspectief wilde ik de stoel plaatsen in het boeiende ontwerp van architect Frans van Hoeken. Voor de organische wand wilde ik het rechthoekige vlak van buiten naar binnen brengen en een plek geven tegenover de strakke lijnen van de kerkbanken.
Het engelse woord pulpit komt van het latijn pulpitum wat kan worden vertaald met verhoging. De preekstoel is pas aan het eind van de middeleeuwen ontstaan. Rond 1400 waren er predikers die het volk wilden waarschuwen voor de duivel. Om zich goed verstaandbaar te maken gingen ze op een paar groentekratjes staan, het pulpitum. De verhoogde preekstoel waar de priester of dominee via een trap op kon komen is pas daarna ontstaan. Voor de periode van de kratjes werd er niet gepreekt in de kerk. Wel sprak een Bisschop vanuit zijn stoel belangrijk nieuwe leerstellingen uit. Hiervan komt het latijnse gezegde 'ex cathedra', gesproken vanaf de stoel. Zo komen wij aan de woorden katheder en spreekstoel. Dit beeld van de Bisschop op zijn stoel kennen wij nog steeds van Sinterklaas die op een grote stoel zit.
De opdrachtgevers wilden graag dat de preekstoel verhoogd was om goed de zaal te kunnen overzien, het pulpit element. Daarnaast vertelde zij dat de bijbel de kern is waaromheen de kerk leeft door de dood van Jezus aan het kruis. De stoel moest dus een tafel zijn voor de bijbel gedragen door het kruis.
De preekstoel is gemaakt van kerkbanken uit de zaal. Het geheel is extra breed om naast de voorganger ook de vertaler (Chinese kerkgemeenschap) een plek te geven. De kerkbanken zijn uit elkaar gehaald, geschaafd, gezaagd en geschuurd om opnieuw te kunnen worden gebruikt. In de banken zaten stalen veren om de rugleuning te verbinden met de zitting. Eén zo'n veer is door de smid bewerkt tot kruis. Dit is geplaatst op het verbindende element tussen pulpitum en cathedra.
Een bijzondere opdracht met een prachtig resultaat (oplevering 2019). De bouw van de preekstoel heb ik op locatie uitgevoerd, zodat de kerkgangers het proces konden volgen. Achterin de kerkzaal had ik een popup werkplaats gemaakt bij de open buitendeur. Er kwamen veel oudere wijkbewoners langs die nieuwsgierig naar binnen keken en vertelden dat ze als kind hier in de kerk hadden gezeten. Eén man kwam later terug met een stapel oude foto's van voor 1964.